Romek Janowski SVD Misja w Zambii
  • Życie w misji
  • Radość życia misyjnego - Blog
  • O Ojcu Romku SVD
  • Rok szabatowy - podróże
  • Filmy z misji
  • Galeria
  • Pomoc misjom
  • Misje w Zambii
  • Moja misja
  • Refleksje misyjne
  • Duszpasterstwo więzienne
  • Listy z Afryki
  • Kontakt

Tradycja i powołanie

4/22/2018

 
Kazdego roku gdy zbliza sie niedziela powolaniowa wtedy organizujemy duzo roznych programow powolaniowych. Mamy spotkania z mlodzieza gdzie mowimy im o roznego rodzaju powolaniach, sa konkursy biblijne, spotykamy sie z rodzicami, aby im wytlumaczyc sens powolania. W tym samym czasie rowniez sa organizowane spotkania dla malzonkow, ktorzy przezyli ze soba conajmniej piec lat, nazywane po angielsku: „marriage ecounter” czyli dosiwiadczanie i dzielenie sie malzenskimi przezyciami. Niekiedy tak sobie mysle, tak to dobre, no bo moga sobie wzajemnie pomoc w pokonywaniu roznych problemow, ale czy to pomoze tej ktora nigdy nie miala wplywu na wybor malzonka tylko on jej zostal wybrany przez rodzine?
Kosciol katolicki w Zambii ma juz ponad 100 letnia tradycje, to duzo i niewiele w relacji do innych krajw, gdzie tradycja siega ponad 1000 lat i problemy w malzenstwie sa przeogromne, i czesto konczace sie rozwodem. Tam tez mozna zapytac: co kosciol zrobil tam w ciagu 1000 lat?  Oczywiscie gdzie wchodzi w gre ludzka natura tam zawsze beda problemy. Wazne jest tylko jak znalezc na nie lekarstwo i aby bylo ono uzyte nie za pozno.
Okola 15 lat temu po Mszy Swietej podchdza do mnie dwie parafianki i rozmawiamy na roznego rodzaju problemy rodzinne. W pewnej chwili mi mowia, ze nasi mezowie juz chyba nas nie kochaja. Pytam dlaczego tak mysla? Bo juz dawno nam sie od nich nie dostalo lanie, i pewnie nie sa zazdrosne o nas, bo maja jakies inne kobietki. Dosc ciekawe podejscie do malzenstwa.
Nie tak dawno pojawila sie tutaj w obiegu historia na temat milosci w malzenstwie. Pewien Pan Mulenga bil dosc dlugo swoja zona bo cos zrobila nie najlepiej. Robila przy tym duzo krzyku. Zaniepokojony sasiad, dobry znajomy bijacego mowi do niego: co ty Mulenga wyprawiasz, jestes taki glupi i meczysz sie z ta kobieta, po co? Jak ci nie odpowiada to wez druga, tego gatunku jest duzo. Mulenga szybko pomyslal i mowi, ze moze masz racje. Kobieta sluchala tez bardzo uwaznie i szybko mowi do Mulengi: ty nie sluchaj tego chlupka tylko dalej mnie bij.
Samo zycie. Ale chyba cos w tym jest. Bo kiedy mezczyzna daje wynagrodzenie rodzinie za swoja zone to po zaplaceniu tak zwanego lobola, ona staje sie jakby jego wlasnoscia. Lobola jest bardzo wazne wiedza o tym dobrze juz mali chlopcy. Przekonalem sie o tym kilka miesiecy temu gdy mialem seminarium dla mlodziezy.          
Mielismy cwiczenie na powtorzenie pewnej historii. Jeden uslyszal cala historie i przekazywal nastepnemu, a ten kolejnemu i tak do dzisiatego. Po drodze pogubili i pozmieniali duzo imion, ale kazdy pamietal o placeniu lobola. To jest nadal bardzo istotne.
Kilka dni temu w pewnym biurze mowi do mnie znana mi od lat kobieta: ja to wole Bialego bo on kocha prawdziwie, a Czarny nie zna sie na milosci. Mowila to w obecnosci Czarnego faceta. On probowal ja poprawic, ale sie nie dala.  Mowie do niej ja to was nie rozumiem: jak moze facet kochac dwie albo trzy kobiety taka sama miloscia? Rowniez wam rodziny dobieraja malzonkow. Facet dostaje kobiete, placi za nia lobola i koniec. Gdzie tu jest milosc – to jest maly bizness. Inny bogatszy bierze dwie albo trzy zony. Jak moze je kochac taka sama miloscia? Raczej potrzebuje je do prowadzenia swojego domu, opiekowania sie dziecmi, albo tez do pracy na farmie. Wtedy ona mi mowi, ze tak bylo, ale duzo sie zmienilo. Pytam: a jestes pewna, ze Bialy cie nie zostawi dla innej? Ona mi mowi, ze tam to jest milosc od serca do serca. Wtedy jej mowie, ze moze mocno sie zawiesc, bo tak jak Czarni faceci zdradzaja swoje zony tak samo duzo jest bialych co zachowuje sie podobnie. Przysluchujacy sie naszej rozmowie mezczyzna szybko mnie poparl.
Tak to prawda duzo sie zmienilo lecz nadal tradycje rodzinne sa bardzo mocne. I co wiecej, tradycyjne malzenstwa sa o wile trwalsze. Oczywiscie w miastach nikt nie zrezygnowal z placenia lobola, ktore tutaj jest raczej symboliczne.
Podobnie jest w zyciu kaplanskim tak tutaj w Zambii, w Azjii, czy w Europie. Kaplani odchodza od wybranego powolania wszedzie. Przyczyny odejsc sa rowniez podobne. Moze to byc zwiazane z niewlasciwym rozpoznaniem powolania, brakiem modlitwy, zwiazaniem sie z kobieta (gorzej z facetem), skomplikowana sytuacje w parafii, czy w diecezji i wiele innych podobnych wyzwan o ktorych nigdy do konca sie nie dowiemy. Innym tutaj w Zambii dodatkowym obciazeniem dla kaplana jest ogromny wplyw rodziny. Ona go mocno wesprze gdy jest w seminarium, ale pozniej ciazy na nim ogromny obowiazek splacania dlugu. A zwlaszcza gdy jest pierworodnym to spoczywa na nim odpowiedzialnosc za rodzicow i mlodsze poklenie. Niektore Zgromadzenia nie przyjmuja pierworodnych, aby uniknac pozniej problemow rodzinnych. Inne wymagaja od rodziny napisania zobowiazania, ze nigdy nie beda od niego wymagac zajecia sie rodzina. Tak jest w teorii, zycie pokazuje co innego. Taki kaplan najpierw robi co moze w ukryciu. Stara sie na ile moze, a gdy sytuacja bardzo sie skomplikuje i nacisk rodziny jest dosc duzy to poprostu odchodzi i zajmuje sie rodzina.
Jak widac latka uplywaja a problemy pozostaja. W jednych krajach mniejsze, w innych wieksze. Bo zawsze tam gdzie sa ludzie tam tez sa problemy, ale rowniez rozwiazania. Zycie plynie dalej, a Pan Bog chce miec swoich szczesliwych maloznkow i wiernych radosnych kaplanow. Dlatego bardzo istotne jest wybrac to, albo tego, czy ta, ktora dla mnie Bog przygotowal. 

April 15th, 2018

4/15/2018

 
Chyba nikt nie jest w stanie odpowiedziec dlaczego dane narodowosci lubia wlasnie ten a nie inny kolor, a jeszcze trudniej zrozumiec dlaczego ten wlasnie czlowiek lubuje sie w takim kolorze. Najtrudniej jednak jest odgadnac, dlaczego pewne zwierzeta lubia pewien kolor, a na inny nie moga wprost patrzec i walcza z nim.
Ogolnie jest wiadomo, ze Irlandczycy lubuja sie w kolorze zielonym. Kolor zielony nie tylko jest w ich fladze, rowniez w wielu publicznych miejscach mozna go latwo dostrzec, nie mowiac juz o samych Irlandczykach, ktorzy od gory do doly ubieraja sie na zielono, i nawet wlosy i paznokcie maluja na zielono. Byc moze ma wplyw na to ich klimat, ktory sprawia, ze prawie caly rok jest zielona trawa i deszcz ich nigdy nie opuszcza.
Inne upodobanie maja Chinczycy. Oni od lat lubuja sie w kolorze czerwonym. Kiedy ktos oglada w telewizji ich jakies wieksze uroczystosci to widzi, ze doslownie wszystko jest pokryte kolorem czerwonym. Gdyby ich twarze byly bardziej czerwone a nie zolte to pewnie mogliby sluzyc wspaniale za dekoracje. Byc moze komunizm wniosl w ich zycie kolor czerwony wraz ze swoim systemem.
Niektorzy Zambijczycy przejeli ten kolor od Chinczykow, ktorych mamy bardzo duzo w Zambii. Mimo wszystko wiekszosc Zmbijczykow przepada za kolorem bialym. Prawdopodobnie dlatego, ze chcieliby byc bialsi, jak tez bialy kolor wspaniale prezentuje sie na ich czarnym ciele. Nie mowiac juz o ich pieknych bialych zabkach, ktore nawet w ciemnosci mozna latwo dostrzec.
Co ciekawe wiekszosc zwierzat nie lubi kolorow bardzo jaskrawych. Hiszpanskie byki szalu dostaja na widok czerwonej plachty. Psy mocniej reaguja na kogos ubranego w kolor bardzo jaskrawy. Dzikie zwierzeta zachowuja sie dosc podobnie. Nie tak dawno bylem z chlopakami na safari. Lowilismy rybki i chodzilismy wsrod roznych dzikich zwierzat. W pewnym momencie znalezlismy sie dosc blisko bawolow. Bawoly byly tego dnia raczej agresywne. Utrzymywalismy bezpieczna odleglosc i szukalismy powoli jakiegos dobrego drzewa na ktore daloby sie szybko wspiac. Jeden z chlopakow mial tego dnia na sobie bardzo mocno pomoranczowe spodenki. Ja nawet przez chwile nie pomyslalem, ze moga one byc przyczyna nie zbyt pokojowego nastawienia bawolow. Bylem wielce zaskoczony gdy nagle zauwazylem, ze chlopak nie ma spodenkow. Przykryl je bardzo mocno swoja koszula. Pytam jego a gdzie spodenki. On mi mowi, ze bawoly nie lubia tego kloru i jak beda atakowac to tylko jego. Bardzo serdecznie sie rozesmialem i mowie do niego to bardzo dobrze, bo my bedziemy bezpieczni.
Natomiast dzikie zwierzeta sa bardzo spokojne przy kolorze zielonym. Od lat jezdze zielonym Landcruserem i nigdy zwierzeta nie atakowaly mojego samochodu. Wielokrotnie gdy go zostwilem w glebokim buszu i poszedlem nad rzeke na rybki to po powrocie widzialem slonie stojace  dookola mojego samochodu. Nic zlego mu nie robily, a raczej przy nim sie realxowaly. Pewnie gdyby umialy to by nim pojechaly.
Ja rowniez mam swoj ulubiony kolor. Nie wiem skad sie to we mnie wzielo. Nie mysle, ze to ma cos wspolnego z byciem ksiedzem, czy misjonarzem. Bo tam czesto ten kolor wystepuje. Jest to piekny kolor niebieski. Duzo rzeczy do naszego domu kupuje w tym kolorze. Oczywiscie wszystkiego niebieskeigo nie da sie znalezc, ale wiele rzeczy latwo mozna przemalowac. Zauwazyl to kiedys moj wspolbrat z Brazylii z ktorym razem mieszkalem przez dwa lata. Jego ulubionym kolorem byl kolor zolty, wiec nieco roznilismy sie pod tym wzgledem.Takze mam duzo ubran w kolorze niebieskim. Gdy ktos mnie pyta: dlaczego tak dlugo sie nie ozenilem to mu odpowiadam: ze nadal poszukuja swojej wybranki. Pytaja a jak ma wygladac. Szybko odpowiadam, ze mam byc niebieska. Nie dowierzaja. Mowia, ze nie bedzie latwo taka znalezc. Chuba, ze ja przemalujesz. Takze za kazdym razem jak jade na wakacje gdy mnie pytaja czy do nas powrocisz, to wtedy im odpowiadam, ze jak sie nie ozenie to wroce. Wowczas ci co wiedza to mi odpowiadaja, ze pewnie wrocisz bo niebieskiej kobiety tak latwo nie znajdziesz. A ja nadal szukam.


Kto umarł?

4/15/2018

 
 
Kazdy kraj ma swoja odmienna tradycje co do obchodzenia Wielkiego Piatku jak tez i do zwyczaju chowania umarlych. Kto ich nie zna moze byc wielce zaskoczony a nawet zgorszony zachowaniem ludzi. Nawet w tym samym kraju poszczegolne szczepy moga miec bardzo odmienna tradycje.
W Zambii wiekszosc szczepow ma w wielkim poszanowaniu ceremonie zwiazane z chowaniem zmarlych. Jest to przede wszystkich czas bycia z rodzina zmarlego od czasu jego smierci az do jego pogrzebu, a nawet kilku godzin po pogrzebie. Rodzina i sasiedzi gromadza sie w domu zmarlego. Wszystkie meble sa wyniesione na zewnatrz. Kobiety modla sie i spiewaja piesni zalobne wewnatrz domu. Mezczyzni czuwaja przy ognisku na zewnatrz domu. Siedza raczej w ciszy, albo cicho rozmawiaja ze soba. Zazwyczaj wieczorem sa wspolne modlitwy. Rodzina i ludzie dobrej woli przygotowuja posilek dla wszystkich. Po polnocy wiekszosc czuwajacych z lekka drzemie. Dawniej alkohol nie byl uzywany w czasie czuwania. Od dobrych 10-15 lat ludzie pija coraz wiecej alkoholu, cos w rodzju bimbru. Atmosfera powagi pogrzebu powoli zanika.
Po dobrym wypiciu ozywa tradycja „cimbuje”, czyli wzajemnego pocieszania sie: jednego kuzyniego szczepu przez drugi. Wzjemnie sobie przygaduja w formie roznych zartow. Takie zarty trwaja takze w czasie pochowku na cmentarzu. I stad pewnie wzielo sie powiedzenie: „nie robcie sobie jaj z pogrzebu”. Jeden mlody misjonarz z Filipin nie znajac tego zwyczaju mocno sie zdenerwowal i zostawil ludzi samych na cmentarzu, bo nie reagowali na jego uciszanie i w czasie modlitw robili sobie zarty.
Inkulturacja przejela cos z tych zwyczajow do sposobu uszanowania smierci Chrystusa w Wileki Piatek. Po Drodze Krzyzowej i ceremoniach adoracji krzyza ludzie gromadza sie dookola kosciola, pala sie ogniska, a ludzie spiewaja piesni pogrzebowe. Czesto ludzie z innych kosciolow mysla, ze ktos wazny z kosciola katolickiego umarl. Byc moze ksiadz proboszcz albo wikary. Niektorzy zatrzymuja sie i cicho pytaja: kto umarl, aby zlozyc wyrazy wsplczucia. Zapytani katolicy rowniez cicho odpowiadaja : „jak to nie wiesz Jezus Chrystus umarl”. Jedni pytaja czy dlugo chorowal i na co i z wyrazami wspolczucia odchodza, inni  znajcy Jezusa i obchody Wielkiego Piatku tylko sie usmiechaja.
Inna ciekawa rzecza jest uzywanie tego samego ubrania od momentu uslyszenia o smierci do czasu pochowania. Nikt sie tym nie przejmuje i nie zwraca na to uwagi. Moze tylko komary wybieraja sobie inne ofiary w czasie czuwania nocnego.
Dosc dlugo nie moglem zrozumiec placzu w domu zmarlego i w czasie pogrzebu. Kazdy musial chociaz chwile zaplakac. Dawniej mocno wierzono, ze ten kto nie zaplacze to pewnie przyczynil sie do smierci zmarlego. Wielkrotnie obserwowalem jak ludzie szli w ciszy do domu zmarlego i gdzies w odleglosci okolo 50/100 metrow nagle zaczynali strasznie zalosnie plakac. Nie wiedzialem jak sie zachowywac, bo ja nie umiem tak plakac. Zazwyczaj przybieralem bardzo smutna twarz, albo czesc twarzy zakrywalem reke. Wtedy inni pewnie mysleli, ze ksiadz rowniez placze. Natomiast w czasie ostatniego pozegnania najblizsza rodzina i przyjaciele placza bardzo glosna. Placz jest polaczony z wielikimi krzykami i skakaniem. Wowczas nie patrza na co i jak skacza. w pewnej wiosce nasza parafianka w czasie takiego placzu skoczyla niefortunnie na ostry korzen i przebila sobie mocno noge. Ze wzgledu na pogrzeb nie zwracala na to uwagi. Zrobilo  sie  wielkie zakazenie, lekarze nic nie mogli wtedy poradzic. W krotkim czasie umarla i juz wiecej nie skakala.
Kiedys sobie pomyslalem, ze ktoregos dnia pojde na rybki i udam ze krokodyl mnie wciagnal do wody. Zostawie wedke na brzegu. Przez trzy dni bede sie chowac, a w nocy przychodzic w ukryciu  na miejsce czuwania w domu zmarlego, aby zobaczyc kto bedzie po mnie plakac, a kto tylko udawac. Tym pomyslem podzielilem sie z jednym z oficerow z ochrony parku. On mi mocno to odradzil. Mowil, ze takie udawanie zmarlego mogloby miec bardzo powazne skutki dla mnie. Po pierwsze musialbym pokryc wszystkie koszty zwiazane z poszukiwaniem, po drugie ludzie mogliby mnie wziasc za czarownika i co najgorsze to moglbym za to nawet trafic do wiezienia. A tam juz chodze i znam warunki pobytu, wiec lepiej nie udawac.
Kiedy ma smierc przyjsc to niech przyjdzie. Trzeba byc gotowym kazdego dnia.
 


    Archives

    December 2022
    October 2022
    August 2022
    July 2022
    June 2022
    May 2022
    April 2022
    March 2022
    February 2022
    December 2021
    November 2021
    October 2021
    September 2021
    August 2021
    July 2021
    June 2021
    May 2021
    April 2021
    March 2021
    February 2021
    January 2021
    December 2020
    November 2020
    October 2020
    September 2020
    August 2020
    July 2020
    June 2020
    May 2020
    April 2020
    March 2020
    February 2020
    January 2020
    December 2019
    November 2019
    October 2019
    September 2019
    August 2019
    July 2019
    June 2019
    May 2019
    April 2019
    March 2019
    February 2019
    January 2019
    December 2018
    November 2018
    October 2018
    September 2018
    August 2018
    June 2018
    May 2018
    April 2018
    March 2018
    February 2018
    January 2018
    November 2017
    October 2017
    September 2017
    August 2017
    July 2017
    June 2017
    April 2017
    March 2017
    January 2017
    December 2016
    November 2016
    October 2016
    September 2016
    August 2016
    July 2016
    June 2016
    May 2016
    April 2016
    March 2016
    February 2016
    January 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    August 2015
    July 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    April 2014
    March 2014
    February 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    October 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013
    April 2013
    March 2013
    February 2013
    January 2013
    December 2012
    November 2012
    October 2012
    April 2012
    March 2012
    October 2010

Powered by Create your own unique website with customizable templates.