Romek Janowski SVD Misja w Zambii - Radość życia misyjnego

Jaka szybka zmiana

5/21/2022

a
Ludzkie ralacje bardzo latwo zmienija sie w zaleznosci od tego kim sie jest I z kim sie spotyka. Niekiedy az trudno uwierzyc jak szybko ludzie zmienija swoje nastawienie do drugiej osoby.
Kilka lat temu pewien biskup wracal do swojej rezydencji po przepracowanej niedzieli na malej parafii. Jechal bardzo szybko, aby jak najszybciej wrocic do domu. Przejezdzal przez teren gdzie bylo dosc duzo krow wracajacych z pastwisk. Jedna krowa dosc raptownie wyszla na droge I biskup nie byl w stanie wychmowac. Padla krowa I samochod byl tez mocno zgnieciony. Wlascicielka krowy starsza kobieta byla swiadkiem calego wypadku. Narobila wielkiego krzyku I wyzywala kierowce od roznych idiotow I glupkow. Gdy biskup w ladnej sutannie I lekka poturbowany wyszedl z samochodu wowczas kobieta byla zaszokowana. Szybko do niego podbiegla I zaczela przepraszac. “Alez prosze ksiedza biskupa niec sie nie stalo, ja mam duzo innych krow, a mieso przyda sie w domu“. Biskup byl mocno zaskoczony, ze ta sama kobieta juz nie krzyczala tylko przepraszala. On tez przeprosil i z drogowa pomoca pojechal dalej.
Na mojej nowej parafii za duzo ludzi mnie jeszcze nie zna. W wielu miejscach najpierw traktuja mnie jako zwyklego bialego czlowieka. A gdy zaczynam plynnie mowic w jezyku miejscowym wtedy sie dziwia i chca wiedziec kim jestem. I to pierwsze nie najmilsze powitanie zmienia sie w mila rozmowe. Bo nadal do ksiedza maja dosc duzy szacunek, a jeszce bardziej respect wzrasta gdy misjonarz mowi ich jezykiem i odwiedza rozne ich miejsca.
Podobnie bylo z naszymi sasiadami. Poczatkowo oni nie wiedzieli kim jest ten nowy bialy ksiadz, bo na parafii mieszkaja raczej ksieza. Ci sasiedzi maja duzo kur i te kury przez rozne dziury przychodza do naszego ogrodu i wszystko rozgrzebuja. Dawniej nikt tym sie nie przejmowal, a mi to nie podobalo sie bo chcialem miec porzadek, dlatego kury codziennie przeganialem. Nawet dwie cichaczem trafily do naszego garnuszka. Sasiadka nie znajac mnie glosno wolala gdy przeganialem kury: „bialy zabija nasze kury“. Tak sie zlozylo, ze znalem te rodzinke ponad 12 lat temu gdy bylem na innej parafii. Wtedy on byl zwyklym nauczycielem, a teraz zostal durektorem szkoly sredniej. Pewnego dnia ktos im powiedzial, ze to Ojciec Romek. Nastepnego dnia gdy przeganialem kury jak zwykle to juz nie bylo krzyku tylko ladne pozdrowienie:“jak sie masz Ojcze Romku“. Odpowiedzialem grzecznie i juz dalej kur nie gonilem. A po kolejnym tygodniu zrobilismy dobry plot z siatki i kury przestaly przechodzic. Notomiast my nadal grzecznie sie pozdrawiamy.

Paragraph. Kliknij tutaj, aby edytować.

Ksiądz czy tylko pracownik

4/16/2022

Jeszcze przed wstapieniem do seminarium widzialem roznych ksiezy: radosnych, bardzo powanzych, szczuplych, wysportowanych jak tez dosc otylych. Juz wtedy rodzilo sie we mnie pytanie, czy ksieza musza byc tacy otyli? Wowczas myslalem, ze byc moze wynika to z powolania. Moze jest to oznaka ich swietosci. Wtedy jeszcze bylem bardzo daleki od mysli, ze ktoregos dnia zostane kaplanem, ktory bardzo latwo moze byc otylym, albo tez w miare szczuplym.
Gdy wstapilem do seminarium to spotkalem tam roznych Werbistow. Takze wsrod moich kolegow kursowych byli szczupli i nieco otyli, ktorzy w miare uplywu lat przybierali na wadze mowiac, ze ich swiatynia ciagle rosnie. Wiekszosc z nich nie uprwiala zadnego sportu i lubila niezle zjesc. Rowniez do pracy fizycznej za bardzo sie nie garneli. Czasami mozna bylo od nich uslyszec ksiadz jest tylko do odprawiania Mszy, blogoslawienstwa i modlitwy, jego rece sa dosc swiete i nie pasuja do pracy fizycznej. I tak tez zostalo. Bo po wielu latach kiedy spotykamy sie na urlopach w Polsce to ci dawniej grubsi klerycy teraz nosza duza „swiatynie” ze soba.
Jaka jest prawda i gdzie jej szukac? Szczupli ksieza powiedza, ze oni maja racje, i ze ksiadz powinien miec czas na sport, odpoczynek i prace fizyczna. Natomiast ci z dobrze rozbudowana „swiatynia” beda innego zdania, ze ksiadz powinien zostawic prace fizyczna dla osob swieckich, a sport dla olimpijczykow.
W swoim zyciu misyjnym zawsze staralem sie znalezc zloty srodek. Poniewaz wychowalem sie na wsi, gdzie czesto bylo duzo roznej pracy, wiec to mi pozostalo na cale zycie i zadnej pracy fizycznej sie nie boja. Nasi przelozeni juz to zauwazyli w seminarium i czesto bylem odpowiedzialny za koordynowanie pracy fizycznej.
W naszym Zgromadzeniu mamy braci i ksiezy. Naturalnie powolanie braci zawsze bylo zwiazane bardziej z jakas praca fizyczna. Byli oni budowniczymi, mechanikami, lekarzami, nauczycielami i wykonywali rozne inne zawody praktyczne. Z czasem ich liczba bardzo sie zmniejszyla, a ci ktorzy zostawali bracmi to najchetniej chcieliby robic te sama prace co ksieza. Ich rece w ciagu wielu lat istnienia Zgromadzenia mocno sie zmienily i mniej byly przygotowane do przeroznej pracy fizycznej. W tej sytuacji czesto misjonarz stawalem sie jednoczesnie bratem i ksiedzem. I tak jest do dzisiaj.
Na moich misjach, szczegolnie tych w dalekim buszu o wiele trudniej jest znalezc spawacza, dobrego budowniczego, mechanika czy tez lekarza. Latwiej mozna spotkac ogrodnika, rolnika, rybaka czy pastucha. Nie jest latwo z nich zrobic budowniczego, czy tez mechanika. Oczywiscie on zgodzi sie byc mechanikiem lecz po jego naprawie bardzo czesto nic nie bedzie dzialac, tylko zostana czesci zapasowe.
Na moja obecna misje przelozeni mnie poslali, bo wiedzieli ze tam jest potrzebny dobry kaplan ze zdolnosciami brata, czyli budowniczego, mechanika itp. Tak tez przez pierwsze dwa miesiace w okolo 95% bylem byelm budowniczym, a tylko 5% pasterzem. W ostatnim miesiacu powoli te procenty zaczely sie zmieniac. Teraz moge spokojnie powiedziec, ze juz ponad 30% pozostaje do pracy typowo kaplanskiej, a reszta na to wszystko czego wymaga obecna misja. W ciagu jednego dnia niekiedy wykonuje wiecej niz 10 roznych zawodow, ciagle nie zapominajac o tym ze przede wszystkim jestem kaplanem-misjonarzem. I moja glowna misja jest pomagac ludziom poznac Chrystusa i isc za nim. Wczesnie rano bede kaplanem, pozniej ogrodnikiem, spawaczem, malarzem, kucharzem, mechanikiem, rzeznikiem, sekretarzem, managerem bankowym, doradca do spraw specjalnych, specjalista od spraw zawilych, wykladowca Pisma Swietego, trenerem sportowym, budowniczym i wszystko inne moze sie przytrafic. Tylko dziekowac Bogu za tak duzo darow. Nie trzymam jednak tych darow tylko dla siebie. Kazdego dnia staram sie jakiego czlowieka miejscowego wprowadzac w rozne tajniki tej zwyklej, ale jakze waznej pracy, ktora czyni nasze zycie latwiejszym.
Mysle, ze za kilka miesiecy ponownie te procenty sie zmienia i pewnie gdzies okolo 15-20 procent pozostanie na prace typowo fizyczna. Nasi ludzie miejscowi powoli przejmuja pewne prace. Naturalnie wiele takich prac musi byc mocno sledzonych bo w przeciwnym wypadku cos mocno zawala i tylko powiedza: „sorry Father” „przepraszam Ojcze” to smo sie popsulo. Niestety na tym ‘sorry” niewiele da sie zbudowac. Tak wiec rece kaplanskie sa do sprawowanie sakramentow, blogoslawienia, ale tez moga sluzyc innym poprzez prace fizyczna.

Czy łatwo coś zmienić

3/31/2022

Juz ponad dwa miesiace temu wyladowalem na nowej misji. Duzo o niej wiedzialem wczesniej i czesto ja odwiedzalem. Od prawie dwoch lat wiedzialem ze tam ktoregos dnia przyjdzie mi pracowac. Z pewnych przyczyn oddalalem przejecie tej misji. Az pewnego dnia nie moglem juz dluzej zwlekac bo byla duza presja ze strony moich przezlozonych i naszego biskupa. W tej sytuacji pogodzilem sie z ich decyzja i wyruszylem na „wilka wode”.
Od poczatku wiedzialem, ze bedzie tam duzo wyzwan. Wierzylem mocno w laske Pana ktory powolal mnie do pracy misyjnej jak rowniez wiedzialem, ze moje doswiadczenie misyjne powinno ktoregos dnia przyniesc owoce. Misja ta pod wielomo wzgledami byla przez wiele lat bardzo mocno zaniedbana. Pracowali tam glownie Indonezyjczycy, ktorzy wyszli z glebokiego buszu i przyszli do podobnego buszu. Wiec czego mozna bylo spodziewac sie po nich. Nawet sam biskup miejscowy, juz Zambijczyk powiedzial, ze oni zamiast podnosic standarty zycia ludzi miejscowych nie tylko znizyli sie do ich poziomu, ale poszli jeszcze nizej.
Od poczatku zaczely sie bardzo duze zmiany. Prawie przez dwa miesiace ciezko pracowalem z grupa okolo 6 ludzi, ktorych ciagle szkolilem. Wspolnymi silami probowalismy poprawic warunki zycia na tej misji.
Dzisiaj moge powiedziec, ze duzo udalo sie zmienic, ale rowniez przekonac sie, ze nie wszystko da sie zmienic w krotkim czasie. Jest ze mna misjonarz z Ghany, czyli Afrykanczyk, ktory dosc uwaznie obserwowal moje poczynania i wielokrotnie nie dowierzal, ze moje wysilki moga zakonczyc sie sukcesem. Przyszedl on na te misje juz ponad 1,5 roku przede mna. Byl tam z Indonezyjczykiem i nie widzial szans na zadne zmiany. W krotkim czasie dal sobie spokoj.
Zaczalem od naszego garazu, ktory mial dosyc plaski dach i nie do konca bylo wiadomo w ktora strone woda miala splywac. Byly tam w srodku golebie i wszystko inne co dalo sie zmiescic pokryte gowienkami golebi. Nie latwo bylo te golebie przeniesc w inne miejsce bo mocno sie tam zadomowily. Po zmianie poziomu dachu golebie musialy ostatecznie pogodzic sie z nowym miejscem. Tylko jeden byl bardzo mocno uparty, wiec ktoregos dnia poszedl do garnka i byl spokoj.
Trzy pieski nigdy nie byly na lancuchu, wiec ludzie mocno ich sie bali i niektorzy tylko z daleka krzyczeli, ze mieli cos do ksiedza i ksiadz musial isc daleko do drugiej furtki. Pewien piesek byl tam ponad 10 lat i nikt nie byl w stanie zalozyc mu paska na szyje i uczepic. Nwet nasz stroz, ktory go karmil przez 6 lat. Dawalem im 10 dolarow za jego uwiazanie, ale nikt sie nie odwazyl. Ostatecznie uzylem polskich sztuczek i piesek wyladowal na lancuchu poraz pierwszy w zyciu i do dzisiaj na nim pozostaje. Ludzie nie mogli uwiezyc, ze to bylo mozliwe.
Pozniej zajelismy sie naszymi plotami w ktorym byl duzo roznych przejsc i ludzie z jednego konca miasteczka szli na drugi przez nasz plac, a niektorzy nawet szli tedy na swoje pole. Zalatalismy dziury i zrobilismy nowa brame, wszystkie drogi skonczyly sie na zewnatrz misji. Teraz przyszedl czas na kury, kozy i osoly. Najdluzej zeszlo nam z kurami, bo ciagle znajdowaly jakas dziure, a na rosol nie mozna tutaj zabijac bo wszystko jest pod prawem krola. Ale i tak na jedna zlamalem prawo krola.
Po tych wszystkich zmianach przyszedl czas na pewne zmiany w naszej pracy misyjnej. Na pierwszy ogien poszli robotnicy, ktorzy wiedzieli ze nie potrafia dostosowac sie do nowego porzadku, a zwlaszcza ze niektorzy mieli problem z alkoholem. Pozostala tylko jedna kobietka, ktora szybko dostostosowala sie do naszej muzyczki i tanczy tak jak gramy.
Nieco gorzej jest w naszych kapliczkach, ktorych mamy 11 i na glownej misji. Ludzie tam latami robili to co im sie podobalo. Wiec kiedy zaczelismy wporwadzac nowe zmiany to dlugo nie mogli uwierzyc, ze to na powazne. Mysleli ze nadal jest dawny porzadek i tylko zartujemy. Teraz juz wiekszosc wie, ze ciagle cos sie zmienia, ale nie potrafia do tego dostosowac sie. Mowia, ze latami tak wlasnie rozne rzeczy robili i to stalo sie dla nich normalne. A to co my chcemy wprowadzac to jest nie normalne. Na szczescie bardzo dobrze rozmumiemy sie z Ghanczykiem i oni nie maja do kogo uciekac, bo oto nasz Murzynek mysli i dziala podobnie do bialego misjonarza. Jednak nie jest to takie latwe. Ludzka nature chyba jes najtrudniejsza do wszelkich zmian. Ale nie poddajemy sie i ktoregos dnia to co dla nich jest nie normalne stanie sie normalne.

"Radości" nowej misji

2/27/2022

Dzisiaj dokladnie mija miesiac od rozpoczecia mojej pracy na nowej misji w Mwandi, okolo 140 kilometrow oddalonej od Liwingstonu w glebokim buszu. Moj poprzednik z Indonezji przekazal mi wspaniale napisany poemat o tej misji, jak to wszystko wyglada wspaniale i swietnie funkcjonuje. Ta opowiesc byla fantastyczna, ale zycie pokazalo cos zupelnie innego. Oczywiscie nie bylo sensu narzekac, i do kogo, raczej zaakceptowac te sytuacje, usmiechnac sie i kontynuowac dalej prace misyjna.
Kiedy ktos bedzie czytal ten artykul to pomysli, ze robie sobie zarty. Absolutnie nie, w takim wlasnie stanie znalzlem moja nowa misje. To co zastalem tutaj niektorzy nie uwierza, ze w taki sposob mozna prowadzic stacje misyjna w 21 wieku.
Podczas pierwszej nocy dlugo slyszalem na poddaszu halas ogromnej liczby nietoperzy i tanczacych szczurow. Zapach nietoperzy byly mocniejszy ood niejednego narkotyku z marichlany. Dlatego kiedy rano obudzilem sie to bylem w polowie pijany. Dwa dni pozniej spadajace z sufitu odpadki od nietoperzy w nocy wpadly mi do oczu. Czulem ogromny ogien w oczach. Pobieglem do lazienki, zeby przemyc oczy, ale niestety nie znalazlem tam ani kropli wody, bo nieszczelny system wodny oproznil wszystka wode. W tej sytuacji straz pozarna przyjechalo dopiero nad ranem kiedy udalo sie zdobyc troche wody. Moje oczy caly dzien byly pelne lez. To byla niedziela, wiec pojechalem do kapliczki na Msze Swieta. Kiedy ludzie zobaczyli jak bardzo lzy mi leca z oczu to mysleli, ze ktos mi umarl z najblizszej rodziny i dlatego tak bardzo placze.
Wieczorem nasz dom byl pelen karaluchow, mrowek i roznych innych zwierzatek. Najwiecej ich bylo w kuchni, ale rowniez cisnely sie do naszych pokoi. Oczywiscie nie moglismy narzekac, ze nie milismy gosci w domu. Tych gosci nocnych bylo pelno.
Drzwi od ubikacji i prysznicy nie zamykaly sie, takze nie bylo tam zadnych zaslonek. Biorac prysznic trzeba bylo zabawiac sie w malego chlopczyka i brac go prawie na kolanach. A gdy ktos inny chcial wejsc do ubikacji to trzeba bylo glosno krzyczec. Rowniez wiekszosc kranow ciekla, wiec gdy ktos chcial umyc rece to jednoczesnie myl i nogi. Byc moze to pomagalo oszczedzic na wodzie i czasie. W tej samej wodzie mozna bylo znalezc cala mase roznych zwierzatek. Taka woda smakowala bardziej jak miejscowy alkohol „chibuku” niz zwykla naturalna woda. Oczywiscie jezeli ktos lubi „chibuku” to moze zaoszczedzic pieniadze albo otworzyc jakis bar dla klijentow w poblizu misji.
W kuchni kuchenka elektryczna bylo pelna niedopieczonych, albo nadpieczonych rzeczy nagromadzonych latami, podobna do ogniska na zewnatrz domu. Ale co ciekawe nadal dzialala, byc moze nawet podwojnie grzala.
Dach w naszym domu misyjnym byl pelen dziur, tak wiec podczas ulewnego deszczu parasolka byla bardzo przydatna. Podobnie wygladal dach w kosciele. Po ulewnym deszczu przed oltarzem pojawiala sie duza kaluza wody gdzie moznaby bylo lowic rybki.
Na naszym misyjnym boisku kazdego dnia przez kilka godzin chlopaki chyba z calej wioski grali w pilke. Mniejsi natomiast zamieniali nasza droge na boiska. Jadac samochodem trzeba bylo kilka razy zatrzymac sie, zeby dojechac do misji.
Dookola naszej misji bylo bardzo duzo furtek. Poniewaz nasza misja byla polozona w srodku wioski, dlatego ludzie idac w roznych kierunkach przechodzili przez nasza misje. Moznaby powiedziec za znanym przyslowiem: „wszystkie drogi prowadza do Rzymu”, albo wszystkie drogi prowadza przez nasza misje. Takze nasza misja ciagle byla wypelniona oslami, krowami, kozami i roznymi innymi zwierzetami. Nasza misja nosi nazwe Swietego Arnolda Janssena, naszego zalozyciela. Byc moze on lubil bardzo mocno zwierzeta tak jak Swiety Franciszek.
W naszym biurze misyjnym bylo kilka duzych peczek kluczy. Nikt w domu nie wiedzial ktory klucz jest wlasciwy do ktorych drzwi. Zawsze trzeba bylo uzywac metode: „probuj tak dlugo az znajdziesz wlasciwy klucz”. Rowniez byla tam cala skrzynka monet, okolo 10 kilogramow nie liczona przez wiele lat.
Wiekszosc okien nie miala szyb. Chyba to pomagalo zaoszczedzic energie na kazdego dnia otwieranie i zamykanie okien. Jedne drzwi kiedy szybko probowalem je otworzyc to pozostaly w moim reku. Najpierw pomyslalem ze niose jakas deske do pokoju.
Sufit byl pelen roznych malowidel. Pewnie najlepsi artysci swiata nie byliby w stanie tak namalowac w krotkim czasie.
Po naprawie tanku zauwazylismy, ze w zadnym pokoju nie ma zamkniecia kontrolujacego wode. Kilka dni temu gdzies okolo polnocy pekla rura od kranu w moim pokoju.Poczatkowo probowalem wode zatrzyc torba plastikoowa, recznikiem, jakas koszulka i wszystkim co bylo w poblizu. Wszystko na nic sie zdalo. Woda dostawala sie do mojego pokoju w bardzo szybkim czasie. Musialem szybko otworzyc juz zamkniete drzwi i dobiec do tanku, aby zamknac glowny zawor od wody. Bieglem z szalona predkoscia pwenie bijac rozne rekordy olimpijskie. Kiedy wrocilem do mojego pokoju to tam juz bylo male Zambezi, czyli mala miejscowa rzeczka w ktorej moznaby bylo lowic sumy.
Duzo wiecej rzeczy moglbym napisac tutaj o mojej nowej misji. Kazdy dzien jest pelen nowych doswiadczen i zwariowanych sytuacji. Coz, zycie misjonarza nigdy nie jest nudne.

Przygotowal

Ojciec Romek Janowski SVD

Inny sposób myślenia

12/2/2021

Ponad trzydziesci lat mojego zycia spedzilem w Zambii, czyli w Afryce. Czy stalem sie Zambijczykiem, czy tez Afrykanczykiem, nie wiem. Niektorzy miejscowi ludzie mowia mi, ze teraz jestem juz jednym z nim. Duzo widza w moim zachowaniu, a co? Oni to najlepiej wiedza. Bo ja nie jestem w stanie tego sprecyzowac. Jednak jedno wiem, ze pewnej logiki, czy ich sposobu myslenia nigdy nie odziedzicze, bo jest bardzo mocnym realista. Lubie w zyciu byc bardzo praktyczny. Nawet niektorzy Zambijczycy mowia o mnie: „he is no nonsensens Father”, czyli ten ksiadz nie toleruje bezmyslnosci”. Chyba mnie juz poznali i maja racje. Natomiast ja czesto nie potrafie zrozumiec ich sposobu myslenia.
Pewien facet w naszy miescie wieczorem zgubil klucz wracajac do domu. Szukal go usilnie przy latrni ulicznej. Kilka osob dolaczylo do niego, aby mu pomoc. W koncu go pytaja, gdzie dokladnie zgubil swoj klucz. Odpowiedzial, ze sto metrow dalej. Ponownie go pytaja to dlaczego tutaj szukasz? Wowczas mowi im, bo tutaj jest swiatlo a tam jest dosc ciemno.
Mialem podobna sytuacje z jednym z naszych chlopakow podczas naszego safari. W pewnym miejscu lowilismy rybki. Ja mialem dobre brania. On zas lowil niewiele, ale wczesniej byl w takim miejscu, gdzie braly mu dosc dobrze. Mimo wszystko dlugo pozostawal w tym samym miejscu. Po pewnym czasie zapytalem: jak tam rybki? Odpowiadzial, ze slabo. Mowie mu to dlaczego nie zmienisz miejsca. Wtedy on mi mowi, bo tutaj jest dobry cien a tam gdzie biora ostre slonce. Dlugo nie moglem powstrzymac sie od smiechu. Niby chlopak ma racje, bo po co palic sie na sloncu.

Jedzenie, czy cos innego

11/4/2021

W wielu krajach ludzie maja swoja ulubion potrawe, ktora chcieliby jesc jak najczesciej. Jezeli nie ma jej na stole to tak jakby nie bylo zadnego jedzenia, chociaz stol moze byc astawiony po brzegi roznymi przysmakami. Nassi misjonarze z Indii, Indonezji i Filipin przepadaja strasznie za ryzem. Mieszkalem z pewnym bratem z Indonezji, ktory potrafil jesc ryz trzy raz dziennie. A kiedy ryzu nie bylo to po danym posilku nadal czul sie glodny, chociaz zjadl roznych potraw prawie za dwie osoby.
Rowniez przez kilka lat mieszkalem z Zambijczykiem ze szczepu Bemba. On uwielbial kapuste. Kiedy wspolnie przygotowalilismy togodniowy jadlospis to on poprosil o kapuste na kazdy dzien. Czasami jadl nawet dwa razy dziennie. Bylem odpowiedzialny za zakupy, wiec kapusta zawsze musiala byc na naszym stole. Dopiero po trzech latach codziennego jej jedzenia powiedzial mi, ze teraz zrobi sobie krotka przerwe od kapusty. Nie trwala ona zbyt dlugo.
My Polacy jestesmy znani z jedzenia ziemniakow. Wielu Polakow za nimi wprost przepada. Co do mnie moge smialo powiedziec, ze ponad trzydziesci lat mieszkania we wspolnotach azjatycko-afrykanskich wyleczylo mnie z tego polskiego przysmaku.Naturalnie kiedykolwiek ziemniaki pojawiaja sie na naszym stole i mam do wyboru ryz, czy tez maczke kukurydziana to nadal siegne najpierw po ten polski przysmak.
W wielu krajach afrykanskich maka kukurydziana przygotowywana na rozne sposobu bardzo mocno dominuje i ludzie nie wyobrazaja sobie posilku bez tego posilku. Mialem juz w moim zyciu misyjnym bardzo duzo takich sytuacji kiedy podczas roznych spotkan i uroczystosci bylo bardzo duzo roznego jedzenia i picia, ale nie bylo posilku z maki kukurydzianej, nazywanego popularnie „sima”, czy „buhobe”, wtedy narzekali ze sa glodni. Dawniej ciezko bylo mi w to uwierzyc, teraz juz sie do tego przyzwyczailem.
Kilka dni temu odwiedzil mnie jeden z oficerow z wiezienia. Dyskutowalismy na rozne tematy nie wykluczajac jedzenia. Oczywiscie „sima” byla pierwsza w planie. Powiedzial mi, ze kilka miesiecy temu zaprosil cala rodzine na kolacje do wspanialej restauracji. Byly przerozne przysmaki (kielbaski, kurczaki, czekoladki, lody), ale nie bylo tej jedynej „simy”. Wszyscy byli bardzo zadwoleni. Kiedy jednak wrocili do domu po krotkim czasie dzieci przychodzily do taty i narzekaly mowiac: „tato jestesmy glodni”. Jak to? Przeciez nie jedlismy „simy”.
Dwa lata temu mielismy gosci z Lusaki, z naszej stolicy. Nie bylo swiatla wieczorem, wiec chcieli sobie cos ugotowac na kolacje. Dalem im drzewo i mozliwosci do gotowania. Mowili mi, ze wszystkie rzeczy to oni juz przygotowali i ugotowali, a tylko zostalo im jedzenie do przygotowania. Poczatkowo nie moglem zrozumiec co to znaczy: „wszystko przygotowali, ale jedzenia nie przygotowali”. Mieli juz przygotowane mieso i warzywa, ale w ich mysleniu to nie nazywa sie jedzeniem. Nie mieli jednak przygotwanej „simy”, ktora tylko nazwywa sie jedzeniem.
Innym razem z mlodzieza robilismy dobre zakupy na workshop. Byly ziemniaki, ryz, duzo miesa, kurczaki, ale nie bylo maczki kukurydzianej. I niestety nie byli zadwoleni dopoki jej nie zalatwilismy. Dlatego do dzisiaj nie potrafie zrozumiec jaka czescia ciala tutejsi ludzie mysla kiedy przychodzi do przygotowania posilku.

October 18th, 2021

10/18/2021

Wiele lat temu moj tato mi powiedzial,ze nie ma wstydu w tym, aby umiec robic wiele rzeczy, bo wszystko w zyciu moze sie przydac nawet nie wiesz jak i gdzie. Juz wiele razy musialem sobie w zyciu radzic. Wowczas potrzeba danej sytuacji zmusila mnie do wykorzystania moich niewielkich znajomosci teoretycznych, ale za to o wiele wiekszych praktycznych.
W czasie moich wypraw na safari mialem duzo roznych przygod i z kazdej sytuacji trzeba bylo jakos wybrnac. Jednym razem znac psychike roznych zwierzat i poslugiwac sie ich jezykiem, albo przetrwac w czasie roznej pogody, byc szewcem, mechanikiem, kucharzem i lekarzem w jednej osobie.
W czasie ostatnich kilku lat kilka razy musialem zabawic sie w chirurga. Ostatni raz wydarzylo sie to kilka miesiecy temu. Poszedlem na safari i lowilem rybki z dwomo chlopakami. Robili to poraz pierwszy w zyciu, zarzucali wedke najpierw na drzewo potem na ziele. Rybki tylko od nich uciekaly. Jeden mial duze trudnosci zeby zlapac jakas rybke. Az w koncu przez pomylke sam siebie zlowil. Wbil sobie haczyk porzadnie w palec. Nie mogl sam wyciagnac, wiec musialem mu pomoc. Powiedzialem mu usiadz na ziemi, zamknij oczy, zaciskaj tak mocno kolana jak tylko potrafisz a ja zrobie mala operacje. I tak tez sie stalo. Byl szybki, duzy bol i po operacji, haczyk byl na zewnatrz i chlopak przezyl. Podobna historie mial moj kuzyn ktorego chlopaki tez nie mogli zlapac jakiejs rybki i zaczeli sie bawic wedkami. W sposob jeden zachaczyl drugiego za ucho. Tam mnie akurat nie bylo i musieli z tym jechac do szpitala. A prawdopodobnie bym z tym sobie poradzil.
Rowniez dwa lata temu zahaczylem chlopaka stojacego obok mnie. Pomagal mi lapac tajgi, ktore na brzegu zrywaly sie z kotwicy i szybko wracaly do wody. Kotwica wbila sie mu mocno w noge. Do szpitala bylo dosc daleko, a to byl dopiero poczatek naszego safari. Nie chcielismy tracic cennego czasu, wiec byla kolejna operacja. Tym razem musialem zrobic duze naciecie w nodze moim wedkarskim nozem. Najpierw zapytalem chlopaka (zreszta juz studenta na drugim roku studiow) czy jest mocny. Powiedzial, ze tak i ze moga robic operacje. Musialem byc bardzo szybki i bezwzgledny. Mialem do pomocy dwoch jego kolegow. Trzymali go bardzo mocno, a ja w kilka sekund zrobilem blyskawiczna i udana operacje. Nie bylo zakazenia i rana po tygodniu sie zagoila. Podobna sytuacja przydarzyla sie mi kilka lat temu. Wtedy bylem sam na safari. Wyciagalem duza tajge. Mocna ja ciagnalem. W pewnym momencie tajga wyplula kotwice, ktora z wielkim pedem wbila sie mi w dlon. Rowniez wydarzylo sie to na poczatku mojego safari. Nie chacialo sie mi jechac do szpitala. Postanowilem sam sobie zrobic operacje. To jest juz o wiele trudniejsze niz robienie innym. Trzeba bylo na krotka chwile zapomniec o bolu a pomyslec o radosci safari. Operacja byla bardzo krotka, ale udana i bez zakazenia. Juz mialem kilka takich operacji i jak dotychczas wszystkie zakonczyly sie sukcesem. Byc moze moglbym zostac chirurgiem wedkarzy.

Nadal świadectwo, czy już nie

10/3/2021

Zyjemy w XXI wieku, duzo rzeczy zmienilo sie i ciagle sie zmienia w swiecie. Warto sobie zadac pytanie jak bardzo te wszystkie zmiany wplywaja na kosciol i ludzi w nim zyjacych, a szczegolnie duszpasterzy, czyli tych, ktorzy swoim swiadectwem powinni innych prowadzic do Boga. Dawniej takim swiadectwem ludzi kosciola byla sutanna, lub stroj zakonny. Obecnie w niektorych zakonach i parafiach coraz trudniej ujrzec ksiedza w sutannie lub nawet w koloratce. Szczegolnie mlodzi ksieza chca byc bardzo wolni i idacy z duchem obecnego swiata.
W roku 2003 byla kanonizacja naszego zalozyciela w Rzymie. Jechalem tam z naszego domu w Bialymstoku z jeszcze jednym starszym wspolbratem. Zapytal mnie czy bierzemy sutanny? Odpowiedzialem ze pewnie wypada i on sie ze mna zgodzil, ale pozniej zmienil zdanie. W dniu beatyfikacji bylismy mocno rozsypani po placu Sw. Piotra, ale nastepnego dnia w Bazylice Sw. Pawla mielismy dziekczynne nabozenstwo za kanonizacje i juz tam byli tylko Werbisci i nasi przyjaciele. Tam bylem w sutannie. Wielu Werbistow spogladalo na mnie z lekkim usmiechem, inni gratulowali odwagi i swiadectwa. Na okolo tysiac Werbistow braci i ksiezy w sutannach nie bylo nas wiecej niz pieciu. Zadawalem sobie wtedy pytanie co o tym mysli teraz nasz zalozyciel, ktory juz jest w niebie. Bo przeciez za jego czasow to w sutannie wszyscy chodzili caly dzien, to znaczy do kaplicy, jadalni, na wyklady, do pracy, a nwet w pilke grali w sutannach. A obecnie nawt w kaplicy niewielu ma koloratke, a tylko czasami jeden czy dwoch ubierze sutanne. Przeszlismy w druga skrajnosc.
Po ponad 30 latach udalem sie na rekolekcje do naszego seminarium w Pienieznie. Poszedlem na pierwsza wspolna kolacje w koloroatce. I o dziwo tylko ja bylem w koloratce. Z tych co przychodzili na rekolekcje tylko jeden brat chodzil w sutannie i kilku z nas czasami mialo koloratki. Na dzien odnawiania slubow zalozylem sutanne. Z calej grupy prawie dwudziestu wspolbraci tylko trzech z nas mialo sutanny. I ponownie widzialem na sobie jakies dziwne spojrzenia wspolbraci, jakbym byl nie z tego swiata zakonnego. Pewnie niektorzy pomysleli: „ze ten to wydziwia”.
Moze wydziwia, moze nie, bo przeciez ludzie chca nas widziec jako prawdziwych Werbistow. A co za tym idzie mlodzi ludzie nie widza pomiedzy nami i soba zadnej roznicy. Dlatego w tym roku do naszego seminarium nie wstapil ani jeden chlopak. A liczbe obecnych klerykow mozna latwo policzyc na jednej rece. Mamy to co mamy i na co zapracowalismy. 40 lat temu tak bylo tylko na zachodzie Europy i myslelismy, ze do nas to nie dotrze, albo moze w nastepnym wieku. Niestety to przyszlo szybciej niz sie tego spodziewalismy.

Spotkanie Ziomkow w Terespolu – wszystko wyglada na “naj”

9/9/2021

W ostatnia sobote sierpnia po wielu latach przerwy odbylo sie tradycyjne spotkanie Ziomkow w parafii Swietej Trojcy w Terespolu. Kto to sa ci Ziomkowie – to wszyscy Ksieza, Ojcowie, Bracia, Siostry i klerycy, ktorzy kiedykolwiek wyszli z naszej parafii i wytrwali do smierci lub tez trwaja nadal w swoim powolaniu. W roku 2021 jest nas razem 45 (6 zmarlych i 39 zyjacych). Glowna oranizatorka spotkania byla jedna z siostr, a ja z jeszcze dwomo ksiezmi tylko pomagalismy czesciowo.
Na te uroczystosc zostalem poproszony o homilie. Po Mszy Swietej bylo wspolne zdjecie przed oltarzem. Pozniej poszlismy do zakrysti, gdzie Ksiadz Proboszcz powiedzial mi, ze ja mam najwiecej „Naj”. Tak chyba wyglada o czym wspomnialem w mojej homilii. Tak sie sklada, ze na tym spotkaniu bylem wsrod zyjacych ziomkow najdluzej oddany na sluzbe Bogu. Byly tylko dwie siostry, ktore kilka lat wczesniej wstapily do zakonu (Sr. Ewa i Gertruda). Ale biorac pod uwage to, ze w Afryce rok pracy liczy sie za trzy lata pracy w Polsce to prawdopodobnie najwiecej lat przepracowalem dla Pana. Co do wieku, to bylem najstarszy sposrod wszystkich ksiezy i braci. Tylko pewien brat (Sebastian) wyglada o wiele starzej i powazniej ode mnie, ale w rzeczywistosci jest kilka lat mlodszy ode mnie. Pewnie w swoim zyciu mial sporo roznych wyzwan i zmartwien. Rowniez co do odleglosci od Terespola do mojej placowki misyjnej to jest ona polozona napewno najdalej – ponad 10 tysiecy kilometrow od nas.
Naturalnie pod innymi wzgledami tez moznaby dodac jeszcze kilka innych „Naj”. Mam najwiecej siwych wlosow (ale nadal sa). Jestem chyba najbardziej zwariowanym i zabwnym misjonarzem. Moja praca jest najbardziej niebezpieczna i ma najwiecej roznego rodzaju wyzwan. Na moich safari mialem najwiecej przeroznych sytuacji, gdzie mnie mogloby juz wiecej nie byc. Takze najwiecej razy wchodzilem i wychodzilem z wiezienia. Rowniez najwiecej razy lecialem samolotem na wakacje, i moje wakacje w Polsce sa najdluzsze od innych i po najdluzszej przerwie nie przyjezdzania do Polski.
Gdy na spotkanie braterskie udalismy sie do Neounickiej parafii w Kostomlotach, gdzie pracuje jeden z naszych Ziomkow to wtedy moje „Naj” pojawilo sie w przeciwnym znaczeniu. Wtedy okazalo sie, ze urodzilem sie w miejscu najblizej polozonym od tej parafii, bo wiadomo blizej do Kodnia niz do Terespola. Poza tym spedzilem tam moje dziecinstwo i mlodosc. Takze rozpoznawalem moje powolanie najblizej miejsca naszego spotkania. Tam wlasnie mieszkalem z moimi rodzicami i przyjezdzalem na wakacje do roku 2000, w ktorym zmarl moj tato. Wowczas sprzedalismy cala nasza posiadlosc a Mama przenisola sie do miejsca jej dziecinstwa w Lebiedziewie. Gdybym nie byl obrzadku rzymsko-katolickiego to bylym najbardziej pasujacym na parafianina tego wlasnie obrzadku neounickiego., ktory uzywa jezyka starocerkiewnego.
Byc moze ktos pomysli, ze sie przechwalam. Nie mam takich zamiarow, tylko taka byla rzeczywistosc w czasie naszego spotkania Ziomkow. Oczywiscie cale nasze spotkanie odbylo sie w bardzo serdecznej atmosferze. Kazdy dzielil sie swoim zyciem i doswiadczeniem. Niektorzy spotkali sie poraz pierwszy w zyciu, a inni po wielu latach nie spotykania sie, poprostu sie nie rozpoznali i poraz kolejny sie poznali. Takie spotkania sa cudowne, buduja nasza wiez i zapraszaja do wzajemnej modlitwy. Kazdemu nawet przypadla jedna osoba droga losowania do modlitwy za nia. Teraz kazdy czeka na kolejna spotkanie, ktore ma sie odbyc za rok, ale nie dla wszystkich. Bo ja ponownie z moim „Naj” bede czekac na takie spotkanie najdluzej, bo az trzy lata. Tak wiec „Naj” mnie nie opuszcza.

Przygotowal O.Romek Janowski, misjonarz z Zambii

Fizycznie w Polsce – duchowo w Zambii

8/14/2021

Jestem juz od kilku tygodni na urlopie w Polsce, ale czy naprawde jestem w Polsce. Inni patrza na mnie i widza we mnie jakiegos Afrykanczyka. Moje zachowanie nie pasuje im do ogolnie znangeo zachowania Polakow. Chyba cos w tym jest, bo juz kilka osob powiedzialo mi o tym. Zreszta sam tez sie na tym juz kilka razy zlapalem.
Naturalnie safari jest czescia mojego zycia w Afryce, wiec tak samo w Polsce lubie przebywac w naturalnym srodowisku, a szczegolnie przy rzekach. Zawsze przy zblizaniu sie do rzeki mysle i nawet chcialbym sprawdzic, czy nie ma tam jakiegos hipoptama lub krokodyla. I tylko po chwili zastanowienia usmiecham sie do siebie i czuje sie bezpiecznie.
Innym przyzwyczajeniem jest ciagle zabezpieczanie sie przed zlodziejami. Mamy ich w Zambii bardzo duzo, a wlasciwie w kazdym miejscu trzeba uwazac, gdzie i kiedy cos sie zostawia, bo mozna danej rzeczy juz wiecej nie ujrzec na oczy. Dlatego w Polsce dosc niechetnie zostawiam jakies rzeczy bez dobrego zabezpieczenia. Gdy odwiedzam znajomych czy nawet kogos z mojej rodziny to zawsze zamykam moj samochod. Oni dziwia sie temu bardzo mocno i mnie zapewniaja, ze u nich nikt nie kradnie. Robie to bardzo naturalnie.
W Zambii ludzie maja wiele roznych rzeczy, ktore z zewnatrz wygladaja bardzo ladnie i atrakcyjnie, ale niestety czesto nie dzialaja. Stad jest naturalna potrzeba zapytania czy jakas rzecz ladnie wygladajaca nadal dziala. Moze to byc zegarek, komputer, samochod zepsuty, czy bez paliwa, pralka, maszynka elektryczna do gotowania, mikrofalowka i wiele innych rzeczy. One sa w domy i na wlasciwym sobie miejscu lecz od jakiegos czasu nie dzialaja. Na pierwszy rzut oka sprawiaja wrazenie jakby ludzie uzywali ich kazdego dnia. Moi znajomi i rodzina sa wielce zaskoczeni gdy ich zapytam, czy to czy tamto dziala. Mowia: „a po co takie pytanie”, bo przeciez w Polsce jezeli cos nie dziala to natychmiast wyrzucamy na zewnatrz domu i kupujemy nowe lub jak najszybciej naprawiamy.
Jeszcze inna rzecz ktos moze latwo u mnie zauwazyc to zachowanie moich rak. Zazwyczaj przy pozdrowieniach podaje dwie dlonie, nie caluje dloni kobiety, niekiedy po podaniu dloni przyklaskuje kilka razy, w czasie Mszy Swietej robie podniesienie dwomo rekami, w wielu miejscach przyklaskuje, a szczegolnie przy przekazaniu znaku pokoju na odleglosc. Ostatnio jednemu z naszych wikarych to sie bardzo spodobalo. Byc moze nadaje sie na misjonarza w Afryce.
Na szczescie wiekszosc moich zachowan nabytych w Afryce jest pozytywna. Bo przeciez moglbym spozniac sie na spotkania, albo tylko obiecywac i nie przychodzic, zaczynac Msze Swieta z godzinnym opoznieniem, ciagle obiecywac na jutro, a w nastepnym dniu na kolejne jutro. Usmiechac sie i udawac, ze nic sie nie stalo kiedy cos smutnego sie wydarzylo.
Ktos obserwujac mnie bardzo uwaznie moze o wiele latwiej zrozumiec, ze nasze przyzwyczajenie staje sie nasza druga natura.

<<Previous

Archives